Yara debridmanı, açık yaranın üzerinde oluşan ölü dokuların temizlenmesi işlemidir. Debridman sayesinde yaralar hızlı bir şekilde iyileşir ve yara üzerinde enfeksiyon veya bakteri oluşumunun önüne geçilir.
Yaranın iyileşmesini sağlamak için nekrotik materyal, yara kabukları, infekte dokular, hiperkeratoz, abse materyali, yabancı cisimler, debris, kemik parçaları gibi her tipte doku artığı temizlenir.
Yara Debridmanı Tedavisinin Faydaları Nedir?
Hızlı yara iyileşimini sağlayan debridman tedavisinin birçok faydası vardır. Bu faydaları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yeni damar oluşumunun önüne geçer.
- İnfeksiyonun maskelenmesini engeller.
- Septik bir sorunun ortaya çıkmasını engeller.
- Sinir ve kas dokusuna uygulanan basınç çıkarılarak basınç azaltılır.
- Aşırı matriks metalloproteinaz üremesini önler.
- Normal hücre için matriks yapı oluşmasını önler.
- Geri emilmiş doku kaybı oluşumunu engeller.
- Lokal tedavide kullanılan tıbbi malzemeler etkisini arttırır.
- Bakteri oluşumunu önler.
- Apseler drane edilir.
- İnflamatuvar sitokinlerin üremesini önler.
- Yara yüzeyinin hüvre tabakası örtü ile kaplanmasını önler.
Debridman Hangi Yara Tiplerinde Uygulanır?
Debridman tedavisi genellikle ileri yaşlardaki erkeklerde görülen derin yaraların iyileşme sürecini hızlandırmak amacıyla yapılır. İyileşme sürecini hızlandırmak için sık ve düzenli bir şekilde debridman uygulamasının yapılması gerekir.
Debridmana uygun olan 32 çeşit yara vardır. Bu yaralardan başlıcaları şunlardır:
- Cilt grefti
- Arteriyel ülser
- Bası yarası
- Travma
- İnflamatuvar ülser
- Venöz ülser
- İnfeksiyona sekonder
- Diyabet hastalarında görülen ayak yaraları
- Cerrahi yaralar
- Ciltte flebi
- Ayak, el, yüz ve genital bölge yaraları
- Bacaktaki atardamarda plak oluşumu
- Nedeni bilinmeyen yaralar
- Onay veremeyecek şekilde bilinci kapalı hastaların yaraları
- Doku oluşumu olmayan yara tipleri
- Tümör şüphesi olan yara tipleri
- Tendon, sinir ve damara yakın olan yaralar
- Kan pıhtılaşması zorluğu yaşayan kişilerde oluşan yaralar
- Damar iltihaplanması olan yaralar
Debridman Tedavisi Yapılmazsa Ne Olur?
Yarayı hızlı iyileştirmek amacıyla yapılan debridman tedavisi gerçekleşmediği takdirde bu olumsuzluklar meydana gelir:
- Yaranın içerisindeki debris ve ölü dokular iyileşmenin önüne fiziki bir engel oluşturur. Normal ekstraselüler matriks oluşmasını, granülasyonu ve yara yüzeyinin epidermal örtü ile kapanmasını engeller.
- Enfeksiyonu taklit edebilir veya maskeleyebilir.
- Diyabetik ayak yaraları ve bası yaralarında doku hasarının gerçek boyutlarının görülmesini ve yaranın doğru şekilde değerlendirilmesini engeller.
- Aşırı koku ve eksuda üretilmesine neden olur.
- Ağrı kesiciler ve antimikrobial gibi tropikal preparatların etkilerini azaltır.
Bu sebeple yara debridmanı uygulamasının düzenli bir şekilde yapılmasına özen gösterilmelidir.
